โรคสมองอักเสบ แค่ได้ยินชื่อก็สามารถสื่อถึงความน่ากลัวได้แล้ว เพราะเป็นที่รู้กันดีว่า หากเกิดโรคอะไรก็ตามที่เกี่ยวกับสมองนั้น
ก็ยากที่จะรักษา และอาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ แต่ทั้งนี้ หลายคนก็อาจจะไม่คุ้นเคยกับโรคนี้มาก่อน
เพราะมักจะเคยได้ยินโรคเกี่ยวกับสมองโรคอื่น ๆ มากกว่า เช่น โรคหลอดเลือดสมอง โรคเนื้องอกในสมอง โรคสมองเสื่อม เป็นต้น
มาดูกันว่า โรคสมองอักเสบเกิดจากอะไร เมื่อเป็นแล้วจะมีทางรักษาหรือไม่ หรืออาจเกิดปัญหาใด ๆ ขึ้นบ้าง
โรคสมองอักเสบ คืออะไร?
โรคสมองอักเสบ (Post viral encephalitis) เป็นโรคเกี่ยวกับสมองที่นับว่าอันตรายอย่างมาก
โดยเกิดขึ้นได้จากการติดเชื้อไวรัสจนทำให้สมองอักเสบโดยตรง ซึ่งไวรัสที่มาติดเชื้อนี้ ก็ไม่ใช่ไวรัสหายากแต่อย่างใด
บางกรณีผู้ป่วยอาจเป็นโรคสมองอักเสบได้ ภายหลังจากการเป็นไข้หวัดใหญ่หรือท้องเสีย
ซึ่งเกิดขึ้นได้เมื่อร่างกายมีภูมิคุ้มกันที่บกพร่องหรือผิดปกติ จนทำให้เกิดการติดเชื้อได้ ความน่ากลัวของโรคนี้ คือไม่มีปัจจัยเสี่ยง
และไม่มีความสัมพันธ์กับอะไรเป็นพิเศษ สามารถเกิดขึ้นได้เอง และมักจะเกิดมากที่สุดในเด็ก
สาเหตุของโรคสมองอักเสบ
อย่างที่กล่าวไปแล้วนั้น ว่าโรคสมองอักเสบไม่มีปัจจัยเสี่ยงใด ๆ ที่สัมพันธ์กับโรคเลย แม้กระทั่งโรคประจำตัว เพศ
หรือเชื้อชาติที่อาศัยอยู่ พบแค่เพียงในเด็กมาก และไม่ค่อยพบในผู้สูงอายุ แต่ก็มีอยู่กรณีหนึ่งคือ
หากได้รับวัคซีนในการรักษาโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัสต่าง ๆ ก็อาจทำให้เกิดโรคนี้ได้ โดยจะแสดงผลภายหลังจากได้รับวัคซัน 1-3 สัปดาห์
ซึ่งเป็นที่รู้จักในวงการแพทย์ว่าเป็น “โรคสมองอักเสบหลังติดเชื้อไวรัส” แต่ก็พบได้น้อยมาก คิดเป็น 0.8 จาก 100,000 คนเท่านั้น
อาการของโรคสมองอักเสบ
เนื่องจากอาการของโรคสมองอักเสบนั้น แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือเป็นโรคสมองอักเสบจากเชื้อไวรัส
และเป็นโรคสมองอักเสบหลังติดเชื้อไวรัส จึงขอแบ่งออกเป็นอาการที่เหมือนกัน และอาการที่แตกต่างกันดังต่อไปนี้
อาการที่คล้ายกัน
– มีแขนขาที่อ่อนแรง แต่ส่วนมากมักจะเกิดกับบริเวณขามากกว่า รวมถึงมีอาการเหนื่อยล้าและส่งผลกระทบต่อการทรงตัวมากทีเดียว
– มีความผิดปกติกับร่างกายเกิดขึ้น เนื่องจากการสารเคมีในสมอง และการควบคุมการหลั่งฮอร์โมนทำงานผิดปกติ
เช่น การไม่สามารถควบคุมอารมณ์ตัวเองได้ การมีอารมณ์หงุดหงิด เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้ายตลอดเวลา บางครั้งก็ไม่สามารถรวบรวมความคิดได้ด้วยตัวเอง
– หากมีอาการรุนแรงมากขึ้น อาจจะไม่รู้สึกตัว ถึงขั้นโคม่าและหมดสติ ซึ่งอาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
ดังนั้นควรรีบไปพบแพทย์ตั้งแต่เริ่มมีอาการผิดปกติจะดีที่สุด
อาการที่แตกต่างกัน และมักจะพบโรคสมองอักเสบหลังติดเชื้อไวรัสมากกว่า
– เกิดความผิดปกติทางระบบประสาท โดยเฉพาะบริเวณดวงตา ที่อาจทำให้เกิดปัญหาการมองเห็นได้ และหากปล่อยไว้เป็นเวลานานก็อาจตาบอดได้เลยทีเดียว
– มีความผิดปกติเกี่ยวกับระบบกระดูกและไขสันหลัง อาจไม่สามารถทรงตัวได้ และในบางคนก็อาจมีอาการปวดหลังบ่อยๆได้เช่นกัน
วิธีรักษาโรคสมองอักเสบ
ถึงแม้จะมีการแบ่งประเภทของการรักษาโรคสมองออกเป็น 2 ประเภท แต่การรักษาก็สามารถทำได้ด้วยวิธีเดียวกัน คือ
1.การรักษาด้วยยาสเตียรอยด์ระดับสูง หรือยา Immunoglobulin ซึ่งจะต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิดด้วย
2.การรักษาตามอาการของโรค เช่น หากแขนขาอ่อนแรง ก็ต้องทำกายภาพบำบัดเพื่อฟื้นฟูกล้ามเนื้อ หรือถ้ามีอาการชัก
ก็ต้องให้ยาเพื่อต้านการชัก หากมีปัญหาเกี่ยวกับระบบประสาท ก็ต้องส่งตัวไปให้แพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญด้านประสาท เป็นต้น
3.เมื่อผู้ป่วยสามารถออกจากโรงพยาบาลได้แล้ว ก็ควรต้องทำกายภาพบำบัดอย่างต่อเนื่อง
และทานยาตามแพทย์สั่ง แต่ถ้าหากมีอาการผิดปกติหรือรุนแรงมากขึ้น ก็ควรรีบกลับมาพบแพทย์ทันที
4.เนื่องจากโรคนี้เป็นโรคที่เกี่ยวกับสมองโดยตรง จึงเป็นไปได้ว่าเมื่อทำการรักษาหายแล้ว อาจจะมีผลข้างเคียงบางส่วน
อันเกิดจากความเสียหายของสมอง เช่น อาการพูดไม่ชัด แขนขาอ่อนแรงเป็นบางเวลา รวมทั้งอาจมีปัญหาเรื่องของความจำเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย
แต่มีรายงานทางการแพทย์ยืนยันว่า หากผู้ป่วยเป็นโรคสมองอักเสบหลังติดเชื้อไวรัส
จะมีอาการตอบสนองต่อการรักษาที่ดีกว่า และถ้าหากสามารถรักษาจนหายได้แล้ว โอกาสที่จะกลับมาเป็นอีกก็มีน้อยมาก ๆ
วิธีป้องกันโรคสมองอักเสบ
เพราะไม่รู้สาเหตุและไม่มีปัจจัยใด ๆ ที่มีความสัมพันธ์กับโรคนี้ จึงทำให้แพทย์ยังไม่สามารถหาวิธีป้องกันโรคนี้ได้
เพราะฉะนั้นวิธีที่ดีที่สุด ก็คือการดูแลตัวเองด้วยการนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ และหมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ
รวมทั้งทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับร่างกายและภูมิคุ้มกัน และเมื่อเกิดความผิดปกติใด ๆ กับร่างกายเกิดขึ้น
ก็ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยและรักษาให้ถูกต้อง โดยเฉพาะโรคที่เกี่ยวกับเชื้อไวรัส ก็อาจจะลดโอกาสที่จะเกิดโรคนี้ได้
Credit : daily.bangkokbiznews.com
โรคสมองอักเสบ ไม่ว่าจะเกิดจากเชื้อไวรัส หรือเกิดหลังติดเชื้อไวรัส ต่างก็มีความรุนแรงไม่ต่างกัน
ซึ่งถ้าหากละเลยหรือไม่สามารถรักษาได้ทันเวลา ก็อาจจะทำให้เป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
ดังนั้น หากพบว่าตัวเองหรือคนรอบตัวมีอาการผิดปกติดังที่กล่าวมาข้างต้น ก็ควรรีบไปพบแพทย์ทันที