โรคแอดดิสัน โรคที่หลายคนอาจจะไม่ค่อยคุ้นหูกับชื่อโรคนี้กันสักเท่าไร เพราะโดยมากแล้วหลายคนจะรู้จักกับโรคยอดฮิต
อย่างเช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง ไขมันในเส้นเลือด และโรคมะเร็ง เป็นต้น
ซึ่ง โรคแอดดิสัน คืออะไร มีสาเหตุการเกิดมาจากอะไรบ้าง เป็นแล้วร้ายแรงไหม บทความนี้เราจะพาคุณไปทำความรู้จักกับโรคนี้กันค่ะ
โรคแอดดิสัน คืออะไร?
โรคแอดดิสัน (addison’s disease) คือโรคเรื้อรังที่เกิดจากความผิดปกติของต่อมหมวกไต ซึ่งส่งผลให้ร่างกายไม่สามารถสร้างฮอร์โมนได้ปกติ
เมื่อฮอร์โมนไม่เพียงพอจึงทำให้ร่างกายเกิดความผิดปกติขึ้นได้ เช่น ขาดสารอาหาร ภูมิคุ้มกันมากกว่าปกติ หรือมีอาการเครียดบ่อยครั้ง
โดยโรคแอดดิสันถูกค้นพบโดยนายแพทย์ชาวอังกฤษ Thomas Addison ในปี ค.ศ. 1855 (พ.ศ. 2398)
ซึ่งโรคนี้จะสามารถพบได้ 40 – 60 รายต่อประชากร 1 ล้านคนซึ่งถือว่าน้อยมากเมื่อเทียบกับโรคอื่นๆ แต่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัยและทุกเชื้อชาติอีกด้วย
สาเหตุของโรคแอดดิสัน
สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคแอดดิสัน สามารถเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ ดังนี้
1.เกิดจากสภาวะขาดฮอร์โมนต่อมหมวกไตหลัก
ฮอร์โมนที่ถูกผลิตจากต่อมหมวกไตนั้น หากถูกทำลายด้วยภูมิตคุ้มกันที่มากจนเกินไป จะทำให้เกิดโรคต้านการทำงานของเซลล์ต่อมหมวกไตโดยตรงนั่นเอง
รวมไปถึงอากาตต่างๆ ที่เกิดกับต่อมหมวกไตติดเชื้อ เช่น วัณโรค หรือจากการติดเชื้อรุนแรงทางกระแสโลหิต เป็นต้น
เนื้องอกหรือมะเร็งของต่อมหมวกไต พบเลือดออกรุนแรงในต่อมหมวกไต เนื้องอกหรือมะเร็งต่อมใต้สมอง และเซลล์ต่อมหมวกไตเจริญได้ไม่ดีเช่นกัน
2.เกิดจากยารักษาโรคในกลุ่มสเตียรอยด์
เนื่องจากยาสเตียรอยด์มีผลทำให้ทำงานของเซลล์ต่อมหมวกไตไม่สามารถสร้างฮอร์โมนได้อย่างเพียงพอ
สามารถเกิดได้ทั้งกับผู้ที่ใช้ยาสเตียรอยด์ติดต่อกันเป็นเวลานานหรือผู้ที่หยุดยาสเตียรอยด์นานกว่า 6 เดือน
3.โรคแทรกซ้อนจากเซลล์มะเร็งในสมอง
เช่น โรคที่ไฮโปธาลามัส ได้แก่ เนื้องอกหรือมะเร็งสมอง ถึงอาจจะส่งผลต่อการสั่งการของสมองให้ต่อหมวกไตทำงานไม่เป็นปกติ
อาการของโรคแอดดิสัน
ลักษณะอาการของโรคแอดดิสัน ผู้ป่วยมักจะมีอาการไม่อยากอาหาร ทานอาหารได้น้อยลงจนทำให้น้ำหนักลด
รู้สึกอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ท้องอืดเฟ้อ ท้องเดินบ่อย ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ซึ่งอาการเหล่านี้จะค่อยเกิดอย่างช้าๆ
แต่จะทวีความรุนแรงขึ้นจนอาจจะทำให้ผู้ป่วยไม่รู้ตัว ยิ่งในรายผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวอย่างโรคซึมเศร้าหรือความดันสูง
อาจจะทำให้มีอาการหน้ามืดหรือซึมเศร้าหนักขึ้นมากกว่าเดิม ลักษณะอาการภายนอกอื่นๆนั้นสามารถพบเห็นรอยช้ำบนผิวหนัง
โดยเฉพาะบริเวณ ข้อเข่า ข้อพับ ข้อศอก ที่หน้า หัวนม ลายมือ รอยแผลผ่าตัด เป็นต้น รวมไปถึงอาการผิดปกติในช่องปาก
เช่น เยื่อเมือกในช่องปากลดน้อยลง ทำให้เกิดกระดำๆ ที่บริเวณ เหงือก เพดานปาก ลิ้น หรือกระพุ้งแก้มได้
สำหรับคุณผู้หญิงอาการจะสามารถแสดงออกได้ชัดเจนยิ่งขึ้น เพราะจะพบว่าประจำเดือนมาไม่ปกติ ขนรักแร้ร่วง และขนบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์เกิดร่วง
ภาวะแทรกซ้อน
ผู้ป่วยโรคแอดดิสัน หากไม่ได้รับการรักษาอาจจะทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำขึ้นได้ หรืออาจจะเกิดภาวะของต่อมหมวกไตวายเฉียบพลัน
หรือภาวะต่อมหมวกไตเกิดการวิกฤติ หากเป็นอย่างรุนแรงก็อาจจะพบได้ในขณะที่เป็นโรคติดเชื้อ การได้รับบาดเจ็บ ขณะผ่าตัด
ในผู้หญิงตั้งครรภ์ที่เริ่มเข้าสู่ช่วงเวลาใกล้คลอด เกิดความเครียดหรือขาดยาสเตียรอยด์อย่างทันที จนทำให้ร่างกายมีอาการต่างๆ
ตั้งแต่มีไข้สูง เซื่องซึม ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน มีภาวะความดันต่ำ และช็อก ซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายจนถึงแก่ชีวิตได้
การวินิจฉัย
วิธีการวินิจฉัยโรคโรคแอดดิสันนั้น แพทย์จำเป็นที่จะต้องทำการซักประวัติผู้ป่วยอย่างละเอียด ถึงลักษณะอาการที่เกิดขึ้น
ชีวิตประจำวัน การรับประทานอาหาร การรับเข้าการผ่าตัดต่างๆ การรักษาโรคจากอีตถึงปัจจุบัน รวมไปถึงความเสี่ยงที่จะสัมผัสกับสารเคมี
หรือการรับประทานยาต่างๆ จากนั้นแพทย์จะทำการตรวจร่างกายอย่างละเอียด เช่น การตรวจเลือดเพื่อตรวจสอบค่าเกลือแร่ในร่างกาย
ตรวจวัดระดับฮอร์โมน และตรวจต่อมหมวกไตว่ามีความสมบูรณ์หรือเกิดอุบัติในส่วนนั้นหรือไม่ โดยผ่านกระบวนการที่แตกต่างกัน
เช่น อัลตราซาวด์ เอกซเรย์คอมพิวเอร์ หรือเอมอาร์ไอ เพื่อให้แพทย์สามารถวินิจหาสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคได้ จะช่วยทำให้การรักษาเป็นไปได้โดยง่ายยิ่งขึ้น
วิธีรักษาโรคแอดดิสัน
สำหรับวิธีรักษาโรคแอดดิสันที่ดีที่สุดคือ การตรวจสุขภาพอย่างเป็นประจำและรับยาเพื่อรักษาตามอาการ ได้แก่
- การให้ยาในกลุ่ม Glucocorticoid เพื่อรักษาระดับฮอร์โมนในร่างกายให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- ผ่าตัดเนื้องอก เพื่อเป็นการรักษาต่อมหมวกไตหรือต่อมใต้สมองให้ทำงานได้ดีขึ้น
- รักษาด้วยการบรรเทาอาการต่างๆ เช่น ยาแก้ท้องเสีย ยาแก้ปวดท้อง ยาแก้คลื่นไส้ การให้เกลือแร่เพื่อรักษาน้ำและสมดุลของร่างกายมากที่สุด
วิธีดูแลสุขภาพผู้ป่วยโรคแอดดิสัน
สิ่งสำคัญสำหรับผู้ป่วยโรคแอดดิสันคือ การดูแลสุขภาพอย่างเคร่งครัด โดยปฏิบัติได้ตามคำแนะนำดังนี้
1.รับประทานยาตามแพทย์สั่งให้ถูกต้องครบถ้วน ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่เป็นความเสี่ยงให้เกิดโรคแอดดิสัน
เช่น ไม่ซื้อยาสเตียรอยด์มารับประทานด้วยตนเอง รับประทานยาสเตียรอยด์ตามแพทย์สั่งเท่านั้น งดใช้ยาแผนโบราณ
ยาลูกกลอน หรือยาสมุนไพรต่างๆ หมั่นตรวจสอบปริมาณยาสเตียรอยด์ที่ในร่างกายอยู่เสมอ
2.รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เน้นทานคาร์โบไฮเดตและโปรตีนให้มากขึ้น และควรทานให้บ่อยกว่าปกติ อาจจะแบ่งเป็นมื้อย่อยๆ ในปริมาณที่ไม่มากจนเกินไป
นอกจากนี้ ควรหมั่นออกกำลังกาย และพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อให้ร่างกายสามารถสร้างภูมิคุ้มกันจนกลับมาอยู่ในสภาวะปกติได้
3.ผู้ป่วยโรคแอดดิสันร่างกายจะต้องการโซเดียมมากขึ้น อาจจะต้องทานอาหารที่มีรสเค็มมากขึ้นตามความเหมาะสม
และจะต้องดื่มน้ำให้มากๆ ยิ่งเป็นน้ำเกลือจะยิ่งดี เพราะจะสามารถเติมโซเดียมให้กับร่างกายได้ ช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วและอาการต่างๆ จะดีขึ้นตามลำดับ
4.ควรพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ เพื่อช่วยให้แพทย์สามารถตรวจเช็คอาการได้อย่างใกล้ชิด เนื่องจากการแสดงอาการของโรคนี้
ไม่ได้มีความแน่นอน แต่อย่ารอให้อาการป่วยแย่จนเกินไป เพราะอาจจะทำให้ไม่สามารถรักษาได้อย่างทันท่วงที
Credit : rebelcircus.com
แม้ว่า โรคแอดดิสัน จะสามารถพบเจอได้น้อย แต่หากพบอาการที่ใกล้เคียงกับอาการโรคแอดดิสัน ควรเข้าพบแพทย์เพื่อปรึกษาและตรวจสุขภาพ จะทำให้คุณสามารถรักษาอาการต่างๆ ได้รวดเร็ว
นอกจากนั้นควรตอบคำถามแพทย์อย่างตรงไปตรงมา เพื่อช่วยให้การวินิจฉัยต่างๆ เกิดผลจนสามารถหาสาเหตุเพื่อนำสาเหตุนั้นมาแก้ไขและรักษาโรคแอดดิสันได้อย่างตรงจุดยิ่งขึ้น