คราบหินปูน เป็นที่รู้จักกันดีในลักษณะของโรคชนิดหนึ่งที่มีความเกี่ยวข้องกับฟัน ที่สามารถก่อให้เกิดโรคอื่น ๆ ในช่องปากได้อีก
แต่ไม่มีอันตรายใด ๆ ต่อร่างกายที่ถึงแก่ชีวิต จึงทำให้หลาย ๆ คนไม่ให้ความสนใจ ไม่เคยขูดคราบหินปูนนี้ออกเลย
แม้แต่ครั้งเดียวตั้งแต่เด็ก ยิ่งมีการบอกต่อกันว่าการขูดคราบหินปูนออกจะทำให้เกิดการปวดฟัน หรือเสียวฟันขึ้นได้
ก็ทำให้หลาย ๆ คนรู้สึกกลัว และตั้งใจว่าจะไม่ขูดหินปูนออกเลยตลอดชีวิต ถึงแม้จะมีสิทธิประกันสังคมจากรัฐบาล
ที่สามารถเบิกจ่ายค่า ขูดหินปูน ในส่วนนี้ได้ก็ไม่ทำ เราจึงมาตอบข้อสงสัยในส่วนนี้กันว่า หากไม่ขูดหินปูนเลย จะมีปัญหาอะไรหรือไม่?
คราบหินปูน คืออะไร?
คราบหินปูน (Calculus, Tartar) มีอีกชื่อที่เรียกกันว่า คราบหินน้ำลาย มีลักษณะเป็นคราบสิขาวขุ่น ๆ อมเหลือง
ติดอยู่ตามบริเวณฟันในส่วนต่าง ๆ โดยเฉพาะบริเวณซอกฟันที่ยากต่อการดูแล เกิดจากแคลเซียมที่อยู่ในน้ำลาย
เกิดการตกตะกอน และสะสมเป็นแผ่น หรือเป็นคราบขึ้น องค์ประกอบสำคัญที่ทำให้เกิดกระบวนการนี้ได้
คือการแปรงฟัน เพราะเมื่อแปรงฟันเสร็จเรียบร้อย ภายในไม่กี่นาทีให้หลัง น้ำลายที่ประกอบไปด้วยแบคทีเรียต่าง ๆ
รวมทั้งแคลเซียม ก็จะมาเกาะเคลือบฟันเอาไว้ จนทำให้เกิดเป็นคราบหินปูน ไม่ว่าจะแปรงฟัน หรือบ้วนปากอย่างไร
ก็ไม่สามารถเอาคราบนี้ออกได้ นอกจากการใช้เครื่องมือทางทันตกรรมเท่านั้น ถ้าหากมีคราบหินปูนเกาะอยู่มาก ๆ โดยไม่มีการขูดออก
ก็จะเป็นสาเหตุที่ทำให้ฟันผุ หรือเกิดโรคต่าง ๆ เกี่ยวกับฟันตามมา โดยเฉพาะเมื่อทานอาหารที่มีส่วนประกอบของน้ำตาลมาก ๆ
คราบหินปูนจะเอาน้ำตาลมาสร้างกระบวนการทางเคมี ที่ทำให้น้ำตาลออกฤทธิ์เป็นกรดและสารพิษ ที่สามารถทำลายฟันและเหงือกได้
บางรายอาจเป็นโรคปริทันต์รุนแรง จนถึงขั้นต้องผ่าตัดภายในช่องปาก เพื่อทำการรักษาให้หายต่อไป
ปัจจัยที่ก่อให้เกิดคราบหินปูน
สำหรับปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดคราบหินปูนขึ้น ก็คือการไม่ดูแลสุขภาพในช่องปาก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของ
- การแปรงฟันไม่สะอาด
- การแปรงฟันน้อยเกินไป
- ทานอาหารที่มีส่วนประกอบของน้ำตาลมาก โดยเฉพาะของหวาน และเครื่องดื่มหวาน ๆ
- ไม่เคยพบทันตแพทย์ เพื่อตรวจสุขภาพช่องปาก
- ไม่เคยขูดหินปูนออก
- เป็นโรคบางชนิด ที่ทำให้ไม่สามารถขูดหินปูนได้ เช่น โรคฮีโมฟีเลีย ที่เกี่ยวกับการที่เลือดหยุดไหลยาก
อาการของผู้ที่มีคราบหินปูนสะสม
หากมีคราบหินปูนสะสมมาก ๆ ก็อาจจะทำให้เกิดโรคเกี่ยวกับช่องปากได้ดังต่อไปนี้
- มีอาการเลือดออกขณะแปรงฟัน (หลายคนมักจะเข้าใจสับสนว่า เกี่ยวกับการขาดวิตามินซี หรือที่เรียกว่าลักปิดลักเปิด)
- มีอาการเหงือกบวม หรือเหงือกอักเสบ
- มีกลิ่นปากที่รุนแรง
- ฟันโยก จนทำให้เกิดอาการปวดฟัน เนื่องจากมีหินปูนเกาะตามคอฟัน บางครั้งอาจพบปัญหาเหงือกร่นด้วย
- ฟันเคลื่อนตัวออกจากกัน จนทำให้เกิดปัญหาฟันห่าง
- มีอาการบวม พร้อมกับมีหนองไหลตามบริเวณร่องเหงือก และรู้สึกเจ็บ
- หากมีอาการรุนแรง อาจถึงขั้นต้องถอนฟันออกได้
วิธีรักษาคราบหินปูน
การรักษาคราบหินปูนที่ดีที่สุด คือ การขูดหินปูนโดยทันตแพทย์เป็นประจำและสม่ำเสมอ อย่างน้อยปีละ 2 ครั้ง
โดยทั่วไปแล้ว สามารถขูดหินปูนได้ทุกเพศทุกวัยอย่างไม่มีข้อจำกัด เริ่มขูดหินปูนได้ตั้งแต่วัยเด็กที่ฟันน้ำนมขึ้นครบเต็มจำนวน ไปจนถึงผู้สูงอายุที่ยังมีฟันอยู่
เพราะการขูดหินปูน จะต้องใช้เครื่องมือทางการแพทย์เป็นตัวกำจัดหินปูนออก ซึ่งแพทย์จะต้องขูดหินปูนออกให้ทั่วช่องปาก
และตกแต่งรากฟันให้เรียบ เพื่อให้เหงือกสามารถกลับมายึดกับตัวฟันได้เช่นเดิม ซึ่งจะต้องใช้เวลาในการขูดอย่างน้อย 45 – 60 นาที
แล้วแต่ปริมาณคราบหินปูนที่สะสมอยู่ ในบางครั้งจึงอาจทำให้เกิดอาการเสียฟันได้ และถ้าหากมีปัญหาเกี่ยวกับฟันอยู่แล้ว
ก็มีโอกาสที่จะไปกระทบกระเทือนจนเป็นเหตุให้ปวดฟันได้ แต่ถ้าหากมี การดูแลช่องปากเป็นอย่างดี หมั่นทำความรักอาด
และทำตามคำแนะนำของแพทย์เสมอ ก็จะทำให้อาการที่เกิดหลังขูดหินปูนนั้นหายภายใน 1-3 วัน และโอกาสที่หินปูนจะขึ้นใหม่ก็ช้าลงอีกด้วย
วิธีป้องกันคราบหินปูน
การป้องกันการเกิดคราบหินปูนนั้น สามารถทำได้ง่าย ๆ โดยหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดคราบหินปูนขึ้น นั่นก็คือ
1.การทำความสะอาดในช่องปากและฟันสม่ำเสมอ โดยอาจจะเลือกใช้ ไหมขัดฟัน แปรงสีฟันที่นิ่มและหัวเล็ก
เพื่อให้แปรงระหว่างซอกฟัน และส่วนที่เข้าไปไม่ถึงได้ การใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อโรค เป็นต้น
2.ควรไปพบทันตแพทย์อย่างน้อยปีละ 2 ครั้ง และเมื่อพบว่าเริ่มมีคราบหินปูนสะสมแล้ว ก็ควรขูดออกทันที
3.ควรหลีกเลี่ยงการทานอาหารและเครื่องดื่มที่ส่วนประกอบของน้ำตาลสูง รวมทั้งของขบเคี้ยวต่าง ๆ
Credit : odontorisas.com
คราบหินปูน เป็นคราบที่เกิดขึ้นเป็นปกติ ถึงแม้ว่าจะดูแลสุขภาพช่องปากดีอย่างไรก็ยังมีโอกาสเกิดขึ้นได้
เพราะฉะนั้นจึงควรหมั่นไปขูดหินปูนสม่ำเสมอ ยอมเสียเวลา และค่าใช้จ่ายเพียงเล็กน้อย
แต่แลกกับการมีสุขภาพในช่องปากที่ดี และไม่ต้องสูญเสียฟันก่อนวัยอันควร ก็ถือว่าคุ้มค่าเป็นอย่างยิ่ง