โรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีก เป็นโรคที่สามารถพบเจอได้บ่อยในประเทศไทย และเป็นโรคในตระกูลของโรคอัมพฤกษ์อัมพาต
ที่สามารถเกิดขึ้นได้มากที่สุด เมื่อเกิดขึ้นแล้วจะทำให้ผู้ป่วยใช้ชีวิตได้อย่างยากลำบากมากยิ่งขึ้น
เนื่องจากอวัยวะส่วนต่าง ๆ ของร่างกายซีกใดซีกหนึ่ง จะไม่สามารถใช้งานได้ตามปกติ ซึ่งอาจจะส่งผลให้ผู้ป่วยรู้สึกเครียด
รู้สึกว่าตัวเองกลายเป็นภาระของครอบครัว เป็นเหตุให้เกิดโรคซึมเศร้าและอาจก่อให้เกิดการคิดสั้นที่นำไปสู่การทำร้ายตัวเองได้
โรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีก คืออะไร?
โรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีก (Hemiplegia) เป็นโรคที่กล้ามเนื้อส่วนแขนหรือส่วนขา มีอาการอ่อนแรงจนไม่สามารถควบคุมได้ตามปกติ
ซึ่งเกิดจากความผิดปกติของระบบประสาท และความผิดปกติของหลอดเลือดแดงในสมอง
โรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีก สามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย แต่จะเกิดกับคนที่มีช่วงอายุอยู่ในวัยกลางคนขึ้นไปเสียเป็นส่วนมาก
สามารถเกิดขึ้นได้แบบฉับพลัน คล้ายกับการปิดสวิตซ์ไฟของร่างกาย บางคนอาจจะใช้ชีวิตตามปกติ แต่อยู่ดี ๆ ขาก็ไม่สามารถขยับ
หรือไม่สามารถก้าวเดินได้ มีอาการชาตามแขนและขา ตามัว ปากเบี้ยวขึ้นในทันทีทันใด ถ้าหากมีอาการรุนแรงมาก
อาจส่งผลให้ผู้ป่วยกลายเป็นโรคอัมพาตอย่างรุนแรง ที่กลายเป็นคนพิการถาวร หรืออาจถึงแก่ชีวิตเลยก็เป็นได้
อาการของโรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีก
ดังที่กล่าวไปแล้วว่า อาการของโรคอาจจะเกิดขึ้นได้แบบเฉียบพลัน จากความผิดปกติของหลอดเลือดแดงในสมอง เพราะฉะนั้น
จึงควรสังเกตอาการของตนเองหรือคนรอบข้างให้ดี ว่ามีอาการดังต่อไปนี้หรือไม่ เพื่อที่จะได้รีบไปพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยโรคต่อไป
1.แขน ขา ซีกใดซีกหนึ่งของร่างกาย อ่อนแรงลงจนไม่สามารถควบคุมได้ตามปกติ เช่น อาจจะขาอ่อนล้มลงไปเอง ไม่สามารถยกแขนขึ้นได้
2.มีอาการตามัว ตามองเห็นภาพซ้อน ทั้งที่ปกติไม่เคยมีปัญหานี้มาก่อน
3.พูดไม่ชัด พูดจาอ้อแอ้เนื่องจากปากเบี้ยวลงมา เพราะกล้ามเนื้อใบหน้าซีกหนึ่งไม่สามารถควบคุมได้ ซึ่งอาจส่งผลให้กลืนน้ำลายไม่สะดวก และทานอาหารไม่ได้ด้วย
4.มีอาการสับสน ปวดศีรษะ วิงเวียน หน้ามืด ร่วมกับชาตามร่างกาย
5.มีอาการเป็นลม หมดสติ ล้มลงไปเอง
เพราะอาการเหล่านี้ไม่มีใครตอบได้ว่าจะเกิดขึ้นเมื่อใด และมีระยะเวลาที่ยาวนานมากแค่ไหน บางคนอาจจะโชคดีที่ร่างกายส่งสัญญาณเตือนก่อน
คือเป็นแค่ไม่เกิน 12-24 ชั่วโมงก็หายเป็นปกติ ถ้าหากไม่รีบทำการรักษาตั้งแต่ช่วงนี้ อาจจะทำให้เป็นโรคอัมพาตจริง ๆ ภายใน 6-12 เดือน
สาเหตุของโรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีก
สาเหตุหลักของโรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีกคือ ความผิดปกติของหลอดเลือดแดงในสมอง ที่อาจจะเกิดการตีบตัน
การแตกของหลอดเลือด ที่ทำให้เกิดเลือดไหลในสมอง เป็นเหตุให้เนื้อสมองไม่ได้รับเลือดไปหล่อเลี้ยง และหยุดทำงานแบบกะทันหัน
ตามปกตินั้น สมองของมนุษย์มักจะมีการสั่งงานตรงข้ามกันเสมอ ในกรณีที่ร่างกายมีอาการของโรคในซีกซ้าย ก็แปลว่าสมองซีกขวากำลังมีปัญหา
และในทางกลับกัน หากอาการที่พบเกิดในร่างกายซีกขวา ก็แปลว่าสมองซีกซ้ายกำลังมีปัญหาอยู่นั่นเอง
- สำหรับปัจจัยสำคัญที่ทำให้หลอดเลือดแดงทำงานไม่ปกติ หรือเกิดการตีบตันนั้นเกิดจาก
- การเสื่อมของเซลล์หลอดเลือดแดง ที่เป็นไปตามกาลเวลา และสามารถเกิดขึ้นได้บ่อยกับผู้สูงอายุ
- ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน ซึ่งจะทำให้หลอดเลือดแดงทำงานผิดปกติ
- ผู้ที่มีน้ำหนักเกินจนเป็นโรคอ้วน
- ผู้ที่สูบบุหรี่จัด
- ผู้ที่มีปัญหาเรื่องความดันโลหิตสูง
วิธีรักษาโรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีก
สำหรับวิธีรักษาโรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีกนั้น แพทย์จะเริ่มจากการตรวจหาสาเหตุในสมองก่อน เพื่อที่จะการรักษาตามอาการที่เกิดขึ้นต่อไป
ในรายที่เกิดเลือดคั่งในสมอง แพทย์อาจจะต้องทำการผ่าตัดเพื่อเอาเลือดที่คั่งออก แต่ถ้ามีปัญหาเรื่องของหลอดเลือดแดงตีบตัน
แพทย์อาจจะพิจารณาด้วยการใช้ยาในการรักษา หรือทำการผ่าตัดต่อไป เมื่อรักษาสาเหตุของโรคได้แล้ว ผู้ป่วยจะค่อย ๆ ฟื้นตัวเอง
และสามารถกลับไปพักรักษาตัวที่บ้านได้ ระหว่างนี้แพทย์มักจะแนะนำให้มีการทำกายภาพบำบัด เพื่อฟื้นฟูกล้ามเนื้อให้แข็งแรง
ให้สามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ และอาจจะต้องมีการใช้ยาบางชนิด เพื่อควบคุมไม่ให้เกิดโรคอื่น ๆ แทรกซ้อนตามมา
ซึ่งผู้ป่วยและครอบครัวจะต้องให้กำลังใจซึ่งกันและกัน เนื่องจากการจะหายเป็นปกติได้นั้น ต้องใช้เวลานานเป็นปี
และอาจจะมีอาการหลงเหลืออยู่บางส่วนบ้าง (ไม่มีปัญหาเกี่ยวกับเรื่องความจำและสติปัญญาแต่อย่างใด)
แต่ถ้าหากรีบพามารักษาตัวก่อนตั้งแต่มีอาการเริ่มต้น ก็อาจจะทำให้ผู้ป่วยสามารถหายขาดจากโรคได้
วิธีป้องกันโรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีก
เนื่องจากสาเหตุของโรคนี้ เกิดจากการเสื่อมของหลอดเลือดแดงเป็นสำคัญ การป้องกันจึงทำได้ด้วยการหลีกเลี่ยงปัจจัยที่ทำให้หลอดเลือดแดงเสื่อมดังต่อไปนี้
- ควรงดสูบบุหรี่ และงดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- ทานอาหารให้ถูกต้องตามโภชนาการ โดยเฉพาะผักและผลไม้ ไม่ควรทานอาหารที่มีไขมันสูง
- ควบคุมความดันโลหิตและระดับไขมันในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- หากเป็นโรคเบาหวาน ควรมีการรักษาอย่างเคร่งครัด และควรควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ให้สูงจนเกินไป
- พักผ่อนให้เพียงพอ และออกกำลังกายเป็นประจำ เพื่อสร้างความแข็งแรงให้กับร่างกาย ซึ่งก็จะช่วยลดความเสี่ยงจากการเป็นอัมพฤกษ์ครึ่งซีกได้
Credit : livestrong.com
โรคอัมพฤกษ์ครึ่งซีก สามารถป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นได้ ด้วยการดูแลตัวเองอย่างสม่ำเสมอ เมื่อเกิดขึ้นแล้วก็สามารถรักษาให้หายได้
แต่ก็ขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของคนไข้และอาการของโรคว่ามีความรุนแรงมากน้อยเพียงใด เพราะฉะนั้น หากพบว่าตัวเองหรือคนรอบข้าง
มีสัญญาณเตือนของโรค ก็ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพื่อจะได้เป็นอีกหนึ่งวิธีป้องกันไม่ให้เกิดโรคนี้ขึ้นได้