โรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ มีอีกชื่อที่รู้จักกันในวงการแพทย์ว่า “โรคถุงหุ้มหัวใจอักเสบ” โดยทั่วไปแล้ว โรคนี้เป็นโรคที่น้อยคนมากที่จะรู้จัก
ยกเว้นผู้ป่วยและญาติของผู้ป่วยเพียงไม่กี่คนเท่านั้น การวินิจฉัยของแพทย์ก็ยังเป็นไปอย่างซับซ้อน ส่วนมากแล้วแพทย์มักจะพบโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ
กับผู้ป่วยที่นอนอยู่โรงพยาบาลอยู่แล้ว มากกว่าผู้ป่วยทั่วไปที่มาวินิจฉัยอาการ (อาจเป็นเพราะการนอนโรงพยาบาล
ทำให้แพทย์สามารถตรวจได้ละเอียดกว่า) เพราะฉะนั้น จึงควรทำความรู้จักว่า โรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ คืออะไร
มีความอันตรายมากน้อยเพียงใด เพื่อจะได้ป้องกันและรักษาให้ถูกวิธีต่อไป ในกรณีที่สงสัยว่าตัวเองอาจเป็นโรคนี้
โรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ คืออะไร?
โรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ (Pericarditis) เป็นโรคที่เกิดการอักเสบขึ้นกับถุงหุ้มหัวใจ หรือเยื่อหุ้มหัวใจ
โดยเยื่อหุ้มหัวใจนี้จะมีลักษณะเป็นถุงเนื้อเยื่อบาง ๆ 2 ชั้นอยู่รอบหัวใจ ภายในจะมีของเหลวชนิดหนึ่งที่คอยหล่อลื่น
ไปให้เนื้อเยื่อทั้ง 2 ชั้นมีการเสียดสีกันจนขาดหรือได้รับความเสียหาย หน้าที่ของเยื่อหุ้มหัวใจคือ การป้องกันไม่ให้เชื้อโรคเข้าสู่หัวใจ
และป้องกันไม่ให้หัวใจเคลื่อนย้ายไปเสียดสีกับอวัยวะอื่น ๆ ที่จะส่งผลให้เกิดความผิดปกติกับร่างกายตามมา
แพทย์ได้แบ่งการเป็นโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบออกเป็น 3 ชนิด ได้แก่
1.โรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบแบบเฉียบพลัน เป็นอาการที่เกิดขึ้นได้แบบรวดเร็วและทันที มีความรุนแรงมากกว่าอีก 2 ชนิด แต่สามารถรักษาให้หายได้ภายใน 3-12 สัปดาห์
2.โรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบแบบกลับมาเป็นซ้ำ เป็นอาการต่อเนื่องของผู้ป่วยที่เป็นโรคโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบแบบเฉียบพลัน
ที่กำลังจะรักษาหายแล้ว แต่กลับมาเป็นซ้ำอีกครั้ง ส่วนใหญ่พบว่าเกิดจากความผิดปกติของภูมิคุ้มกันร่างกาย
3.โรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบแบบเรื้อรัง เป็นอาการอักเสบที่เกิดขึ้นนานกว่า 3-6 เดือน ซึ่งอาจจะเกิดจากการดื้อยา
หรือการรักษาที่ไม่ครบถ้วน (อาจจะเกิดจากการละเลยในการดูแลตัวเองของคนไข้)
ยิ่งหากปล่อยไว้นาน จะยิ่งทำให้หัวใจเกิดความผิดปกติจนไม่สามารถบีบตัวสูบฉีดโลหิตได้ เป็นเหตุให้เกิดภาวะหัวใจขาดเลือดจนเสียชีวิตในเวลาต่อมา
สาเหตุของโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ
สำหรับสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ คือ
1.การเป็นโรคมะเร็ง ในระยะที่เกิดการแพร่เชื้อไปทางโลหิต รวมไปถึงการเป็นโรคมะเร็งบริเวณอวัยวะที่อยู่ในทรวงอก
เป็นเหตุให้เชื้อมะเร็งเข้าสู่เยื่อหุ้มหัวใจจนเกิดการอักเสบ มีรายงานพบว่าผู้ป่วยที่เป็นโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ มีสาเหตุจากโรคมะเร็งสูงถึง 35%
2.การเป็นโรคออโต้อิมมูน หรือโรคผิดปกติเกี่ยวกับภูมิคุ้มกันของร่างกาย พบได้สูงถึง 25% ของสาเหตุการเกิดโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ
3.การติดเชื้อไวรัส โดยเฉพาะเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิดรุนแรง อาจจะมีบางครั้งที่พบสาเหตุจากเชื้อไวรัสโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อย่าง HIV และไวรัสตับอักเสบบี เป็นต้น
4.การคั่งค้างของสารพิษในร่างกาย ที่เป็นผลมาจากการเป็นโรคไตวาย
5.การติดเชื้อแบคทีเรียบางชนิด เช่น เชื้อวัณโรค หรือเชื้อคอตีบ
6.ผลข้างเคียงจากการรักษาโรคหัวใจบางอาการ เช่น กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ กล้ามเนื้อหัวใจตายแบบเฉียบพลัน
เนื่องจากบางครั้งแพทย์อาจจะต้องทำการฉายรังสีเพื่อรักษาให้ดีขึ้น
7.อุบัติเหตุที่มีผลกระทบต่อหัวใจโดยตรง เช่น ประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์ ถูกแทงเข้าที่หัวใจ
อาการของโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ
โดยทั่วไป ผู้ที่เป็นโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบจะมีอาการดังต่อไปนี้
– รู้สึกเจ็บแปลบบริเวณช่องอก บางครั้งอาจรู้สึกปวดร้าวไปจนถึงหัวไหล่ เมื่อนอนลงจะรู้สึกเจ็บปวดมากยิ่งขึ้นถึงขั้นหายใจไม่ออก
บางครั้งอาจมีอาการร่วมกับการวิงเวียนศีรษะ เป็นไข้ และความดันโลหิตต่ำ
– แต่ในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบแบบเรื้อรัง ก็จะพบว่ามีอาการอ่อนแรง เหนื่อยง่าย
แม้จะออกแรงแค่เบา ๆ ใจสั่น เป็นลม หมดสติ จนถึงขั้นเสียชีวิตจากภาวะหัวใจล้มเหลวได้
วิธีรักษาโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ
ในส่วนวิธีรักษาโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ ส่วนมากแพทย์มักจะใช้วิธีการรักษาที่สาเหตุและรักษาแบบประคองอาการ ดังนี้
การรักษาจากสาเหตุ ด้วยการรักษาอาการนำของโรคก่อน หากเกิดจากโรคมะเร็ง ก็ต้องรักษามะเร็ง หากเกิดจากโรควัณโรค ก็ต้องรักษาวัณโรค
และหากเกิดจากการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย แพทย์ก็จะพิจารณาด้วยการให้ยาปฏิชีวนะที่เหมาะสมกับเชื้อโรคชนิดนั้น ๆ ต่อไป
การรักษาแบบประคองอาการ เช่น การเจาะเอาของเหลวออกจากถุงหุ้มหัวใจ การให้ออกซิเจนเมื่อผู้ป่วยหายใจไม่ทัน การผ่าตัดในกรณีที่มีอาการของโรครุนแรง เป็นต้น
วิธีป้องกันโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ
วิธีป้องกันการเกิดโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบดีที่สุดคือ การหลีกเลี่ยงสาเหตุที่เกิดขึ้น และหมั่นดูแลสุขภาพตัวเองให้ดีเสมอ
เช่น ออกกำลังกายเป็นประจำ พักผ่อนให้เพียงพอ ทานอาหารที่มีประโยชน์ และรักษาสุขอนามัยให้ดีเพื่อไม่ให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้
พร้อมกันนี้ หากเกิดความผิดปกติขึ้นก็ต้องรีบไปพบแพทย์ทันที เนื่องจากโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบยังมีวิธีรักษาให้หายเป็นปกติได้
Credit : samitivejhospitals.com
โรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ เป็นโรคที่สามารพเกิดขึ้นได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ อาการของโรคค่อนข้างรุนแรง
สามารถเกิดขึ้นซ้ำได้หากดูแลตัวเองไม่ดีพอ เพราะฉะนั้นถ้ารู้สึกว่าตัวเองมีความผิดปกติเกี่ยวกับทางเดินหายใจ
หรือรู้สึกเจ็บหน้าอกบ่อย ๆ ก็ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพราะยังมีโรคเกี่ยวกับหัวใจชนิดอื่น ๆ ที่น่ากลัวไม่แพ้กัน