โรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง อาจจะเป็นโรคที่ในปัจจุบันยังไม่ค่อยได้ยินกันบ่อยนัก โดยโรคนี้เป็นโรคที่สามารถสร้างปัญหา
ต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้สำหรับตัวผู้ป่วย หรือแม้แต่กระทั่งคนรอบข้างเองก็ตาม โรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง เกิดจากอะไร
อาการและวิธีรักษาป้องกันทำได้อย่างไรบ้าง บทความนี้พร้อมที่จะพาคุณไปทำความรู้จักพร้อมๆ กันแล้วค่ะ
โรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง คืออะไร?
โรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง (Post-Traumatic Stress Disorder ; PTSD) คือ โรคที่เกิดจากความทรงจำหรือเหตุการณ์ร้ายๆ ที่เคยผ่านมา
เป็นเรื่องที่สามารถที่จะเกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยสามารถส่งผลต่อปัญหาสุขภาพจนกระทบกระเทือนการใช้ชีวิตประจำวัน
และสำหรับการรักษานั้นก็จำเป็นอย่างมากที่จะต้องใช้ระยะเวลาในการรักษามากพอสมควร
สาเหตุของโรค
โรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง เป็นโรคที่ทางการแพทย์ก็ยังไม่สามารถที่จะระบุสาเหตุที่ชัดเจนได้
แต่ทั้งนี้ก็ยังพบว่ามีสาเหตุที่เป็นปัจจัยร่วม โดยสามารถที่จะทำให้เป็นโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรงได้ โดยสามารถที่จะแบ่งได้ ดังนี้
1.ประสบการณ์
ถือเป็นอีกหนึ่งสาเหตุสำคัญที่สามารถจะส่งผลได้ว่าทำไมในความเป็นจริงแล้วถึงทำให้เกิดโรคนี้ โดยอาจจะมาจากประสบการณ์ที่เคยพบในวัยเด็ก
ไม่ว่าจะเป็นอุบัติเหตุ การถูกทารุณทางเพศ หรือแม้กระทั่งการถูกกลั่นแกล้งจากเพื่อน ก็ถือว่าเป็นประสบการณ์ ที่ส่งผลต่อโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง
2.ภัยธรรมชาติ
เป็นเหตุการณ์อีกหนึ่งรูปแบบที่สามารถที่จะส่งผลได้ โดยสามารถที่จะเกิดได้จากภัยธรรมชาติแบบต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นน้ำท่วม แผ่นดินไหว
หรือแม้กระทั่งภัยจากสึนามิ ก็ถือว่าเป็นภัยธรรมชาติที่อาจจะส่งผลทำให้เกิดการสูญเสียทั้งทรัพย์สิน และคนที่รัก จนอาจจะทำให้เกิดประสบการณ์ร้ายๆ
3.พันธุกรรม
สาเหตุที่ส่งผลได้คือพันธุกรรม โดยในปัจจุบันก็ยังมีการวิจัยออกมาอย่างต่อเนื่องในเรื่องของการพันธุกรรมที่ทำให้เป็นโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง โดยมีผลต่อความทรงจำต่างๆ ในชีวิต
4.ระบบการทำงานของสมอง
ไม่ใช่ทุกรายที่จะเกิดจากสาเหตุดังที่กล่าวมา เพราะความผิดปกติที่มาจากสารสื่อประสาทในสมองซึ่งไม่สามารถควบคุมได้ ก็มีส่วนทำให้เกิดความเครียดและก่อให้เกิดเป็นโรคนี้ได้เช่นเดียวกัน
5.ภาวะอารมณ์
ภาวะอารมณ์ถือเป็นปัจจัยพื้นฐานของทุกคน ที่ส่งผลต่อการทำให้เกิดโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง
หากเป็นคนที่มองโลกในแง่ร้าย หรือคิดทุกอย่างไปในทางที่เลวร้าย ภาวะอารมณ์ก็จะตกอยู่แต่ภายใต้ความเครียด
6.โรคทางจิต
โรคทางจิตที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นโรคซึมเศร้าหรือเป็นโรคอื่นๆ ล้วนเป็นสาเหตุที่สามารถส่งผลทำให้เกิดโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรงได้ง่ายๆ
อาการของโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง
สำหรับอาการของโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง ส่วนใหญ่แล้วจะเกิดปฏิกิริยาทางอารมณ์มากกว่าการแสดงออกทางร่างกาย โดยมีการแสดงออก ดังนี้
1.เหตุการณ์และฝันร้าย
เป็นความรู้สึกที่เกิดขึ้น ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยนั้นมีความรู้สึกเหมือนเหตุการณ์หรือฝันร้าย เกิดขึ้นซ้ำๆ
หรือบางรายอาจจะย้อนนึกถึงเหตุการณ์เหล่านี้ซ้ำๆ โดยอาจจะมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น เหงื่อออก ความกลัว ไม่สบายตัว
2.หลีกเลี่ยงการเข้าสังคม
ผู้ป่วยโรคนี้มักจะต้องหลีกเลี่ยงการเข้าสังคม หรือหลีกเลี่ยงการเข้าไปอยู่ในสถานที่ที่สามารถจะทำให้นึกถึงเหตุการณ์หรือสถานการณ์เลวร้ายที่เคยเกิดขึ้น
3.มีความกังวลตลอดเวลา
โรคนี้สามารถทำให้เกิดความกังวลได้ตลอดเวลา เพราะผู้ป่วยจะมองเห็นแต่เหตุการณ์ที่ทำให้เกิดสถานการณ์เลวร้ายที่จะต้องเผชิญ
เพราะฉะนั้นแล้วก็อาจจะทำให้รู้สึกไม่ผ่อนคลาย และมีอาการตกใจง่ายรวมไปถึงขี้หงุดหงิด
อาการอื่นๆ ที่พบ
อาการนอกเหนือจากที่กล่าวไปแล้ว ผู้ป่วยยังมีอาการอื่นๆ แสดงออกมาให้เห็นได้อีกเช่นกัน โดยอาการเหล่านั้นก็มีดังนี้
- อาการท้องเสีย
- อาการปวดหัว
- อาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
- ภาวะซึมเศร้า
- อาการตื่นตระหนกตลอดเวลา
- ภาวะหัวใจเต้นผิดปกติ
ภาวะแทรกซ้อน
สำหรับภาวะแทรกซ้อนของโรคนี้ ส่วนใหญ่แล้วจะเกิดผลกระทบต่อการใช้ชีวิตในส่วนต่างๆ
ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของความสัมพันธ์กับคนในครอบครัวและคนรัก และอาจจะมีปัญหาในเรื่องของการทำงาน รวมถึงสุขภาพอื่นๆ
การวินิจฉัยโรค
การวินิจฉัยโรคอาจจะต้องมีวิธีที่เฉพาะเจาะจงมากพอสมควร เพื่อที่จะช่วยระบุความชัดเจนในการเป็นโรคนี้ได้อย่างแม่นยำยิ่งขึ้น โดยจะมีวิธีดังนี้
- การสอบถามประวัติผู้ป่วยตามปกติ
- การสอบถามเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่กระทบจิตใจ เพื่อดูปฏิกิริยาตอบสนองต่อเหตุการณ์
- การสอบถามเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่กระทบจิตใจ เพื่อสอบถามระยะเวลาของอาการ
- การสอบถามถึงพฤติกรรมที่มีส่วนต่อเหตุการณ์ที่กระทบจิตใจ
- การสอบถามเกี่ยวกับปัญหาที่เกิดขึ้นในการใช้ชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะการทำงาน
วิธีรักษาโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง
สำหรับการรักษาโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง สามารถที่จะทำได้หลากหลายวิธี แต่ก็ควรที่จะต้องปรึกษากับจิตแพทย์ ซึ่งวิธีส่วนใหญ่นั้นก็มีดังนี้
1.จิตบำบัด
การรักษาด้วยวิธีการทำจิตบำบัดนั้น เป็นวิธีที่จิตแพทย์ส่วนใหญ่แนะนำสำหรับผู้ที่เป็นโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง โดยรูปแบบการบำบัดจะแบ่งออกได้ดังนี้
การบำบัดความคิดและพฤติกรรม (Cognitive behavioural therapy) คือ
การบำบัดทางความคิดและพฤติกรรม โดยอาจจะต้องมีการเผชิญกับเหตุการณ์ที่ส่งผลให้เกิดโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง
การกลอกตาซ้ำๆ (Eye movement desensitisation and reprocessing) คือ
วิธีการบำบัดที่ใช้การกลอกตาเพื่อรักษาและสามารถที่จะเปลี่ยนประสบการณ์ที่เจ็บปวดให้กลายเป็นสิ่งดีๆ แทน
การใช้ Virtual Reality คือ การใช้เครื่องที่สามารถจำลองสภาวะเหมือนจริงมาบำบัด
การเผชิญกับภาวะโดยตรง (exposure therapy) เป็นการบำบัดที่ผู้ป่วยนั้นจะต้องเผชิญหน้ากับเหตุการณ์หรือประสบการณ์เลวร้ายที่เคยเกิดขึ้น
การจินตภาพ (mental imagery) คือ การเขียนหรือการสร้างสถานการณ์ที่ทำให้กลับไปอยู่ในเหตุการณ์ที่เคยเกิดขึ้น และเรียนรู้ที่จะควบคุมกับความกลัวของตัวเอง
2.การใช้ยารักษา
การรักษาโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรงสามารถที่จะใช้ยาในการรักษาได้ โดยมียาดังนี้
ยารักษาโรคซึมเศร้า (antidepressant) คือ ยาที่ใช้ในการควบคุมและรักษาอาการซึมเศร้ารวมถึงอาการวิตกกังวล
แต่ทั้งนี้อาจจะมีผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นได้ ไม่ว่าจะเป็นอาการคลื่นไส้ กระสับกระส่าย แต่อาจจะต้องมีการระมัดระวัง
ในการใช้ยามากพอสมควร เพราะอาจจะต้องมีการเพิ่มขนาดยาตามอาการที่เป็นของแต่ละกลุ่ม
ยาระงับอาการทางจิต (antipsychotic) คือ ยาที่จะใช้เพื่อควบคุมอาการของผู้ป่วย แต่ก็อาจจะมีความเสี่ยงในการที่จะทำให้เกิดผลข้างเคียง ไม่ว่าจะเป็นภาวะน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น โรคเบาหวาน
ยารักษาภาวะวิตกกังวล (anti-anxiety drugs) คือ ยาที่จะช่วยในการบรรเทาความรู้สึกที่ทำให้เกิดความเครียด แต่จะต้องมีการกำหนดระยะเวลาในการใช้ยา
ยา minipress คือ ยาที่จะใช้รักษาอาการฝันร้ายและอาการนอนไม่หลับ แต่ทั้งนี้การใช้ยาอาจจะมีผลข้างเคียงทางอาการง่วงซึม และอาการอ่อนเพลียได้ง่ายๆ
วิธีรับมือโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง
ในการรับมือกับโรคเครียดที่เกิดขึ้นนั้น สามารถที่จะปฏิบัติตัวได้ดังนี้
1.ปฏิบัติตัวตามแผนการรักษารูปแบบเดิม เพราะถ้าหากปฏิบัติตัวตามแผนการรักษาที่วางเอาไว้ ก็จะทำให้อาการดีขึ้นได้ แต่ทั้งนี้ก็อาจจะต้องใช้ระยะเวลาอยู่บ้างพอสมควร
2.ทำความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องนี้ให้มากยิ่งขึ้น เพราะเมื่อเริ่มทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคได้ก็จะทำให้รู้วิธีในการดูแลรักษา ซึ่งจะเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
3.ดูแลตัวเองจากการเลือกดื่มเครื่องดื่ม โดยควรที่จะหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และสารเสพติดต่างๆ
4.พูดคุยเรื่องราวทั้งหมดกับคนในครอบครัว โดยควรที่จะต้องเล่าเรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึ้นให้กับคนในครอบครัวได้รู้ เพื่อที่จะช่วยในเรื่องของการรักษาเพิ่มขึ้น
5.ควรได้รับการรักษาจากจิตแพทย์ โดยถ้ารู้ว่ากำลังป่วยเป็นโรคนี้ก็ควรที่จะต้องรีบไปปรึกษากับแพทย์เฉพาะทางโดยทันที
วิธีป้องกันโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง
สำหรับวิธีป้องกันโรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง สามารถที่จะทำได้จากหลากหลายวิธี ดังนี้
- รู้จักวิธีกำจัดความเครียดที่เกิดขึ้นไม่ว่าจะเป็นความเครียดที่มาจากสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคนี้หรือไม่ก็ตาม
- ดูแลสุขภาพของตัวเองให้เหมาะสม
- เลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่
- หลีกเลี่ยงการอยู่ในสถานที่ที่ทำให้เกิดเหตุการณ์เสี่ยง
- ควรรีบพบแพทย์เมื่อพบอาการผิดปกติ
Credit : theprayingwoman.com
โรคเครียดจากเหตุการณ์ร้ายแรง เป็นโรคที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน รวมถึงส่งผลกระทบต่อความสำคัญกับคนรอบข้าง
ดังนั้น ผู้ป่วยจึงควรที่จะต้องรีบรักษาโดยทันที ไม่ควรปล่อยไว้ เพราะไม่เช่นนั้นอาจจะทำให้สภาพจิตผู้ป่วยยิ่งแย่มากขึ้น
จนกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน ยิ่งไปกว่านั้นผู้คนที่อยู่รอบข้างก็พลอยจะเป็นกังวลและอาจเครียดตามไปด้วยได้ โดยเฉพาะคนในครอบครัว