สาวๆ คนไหนเคยเจอกับ อาการปากแห้ง คอแห้ง กลืนน้ําลายแล้วเจ็บคอ เนื่องจากน้ำลายในปากฝืด
แม้ดื่มน้ำไปแล้วก็ไม่หาย จนบางครั้งทำให้มันกลายเป็นปัญหาชีวิตประจำวันกันเลยทีเดียว หลายคนคิดว่าตัวเองดื่มน้ำน้อยเกินไปในแต่ละวัน
แต่เมื่อดื่มน้ำในปริมาณมากขึ้นแล้ว อาการก็ยังเป็นเหมือนเดิม น้ำลายภายในช่องปากมีความเหนียวมากขึ้น รู้สึกเหมือนลิ้นแห้ง
น้ำลายไม่เพียงพอต่อการหล่อเลี้ยงภายในช่องปากให้เกิดความชุ่มชื้น หากสาวๆคนไหนเกิดอาการปากแห้ง คอแห้ง โดยไม่ทราบสาเหตุเช่นนี้
แม้จะเป็นเพียงครั้งคราวหรือเป็นบ่อยจนรู้สึกรำคาญใจ ลองมาดูต้นตอของปัญหา พร้อมหาทางแก้ไขอย่างถูกวิธีกันดีกว่าค่ะ
อาการปากแห้ง คอแห้ง กลืนน้ําลายลําบาก คืออะไร?
หากกล่าวถึงอาการปากแห้ง คอแห้ง เรียกในทางการแพทย์ว่า “Dry Mouth” หรือ “Xerostomia”
ความหมายก็ตรงตามคำเลย คือภายในช่องปากมีความแห้ง สารหล่อลื่นอย่างน้ำลายมีปริมาณน้อยลง
ทำให้ภายในปากไม่ชุ่มชื้น รู้สึกไม่ค่อยสบายตัวกันได้เลยทีเดียว อาการดังกล่าวไม่เพียงจะทำให้รู้สึกหงุดหงิดเท่านั้น
แต่จะทำให้กระหายน้ำ รู้สึกภายในช่องปากเหนียวหนืด กลืนน้ำลายลำบาก ปริมาณน้ำลายที่ลดลง
ยังส่งผลให้การเคี้ยวอาหารเกิดความยุ่งยาก เนื่องจากเป็นตัวช่วยพัดพาเอาอาหารจากปากลงไปสู่กระเพาะอาหาร
เมื่อน้ำลายน้อยลง จึงมีเศษอาหารบางส่วนหลงเหลืออยู่ภายในช่องปาก สิ่งที่ตามมาคือ กลิ่นปาก
เนื่องจากการหมักหมมของเศษอาหารที่เป็นตัวทำให้เชื้อโรคเจริญเติบโตได้มากขึ้น แม้อาการดังกล่าวจะไม่ใช่ปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรง
แต่หากปล่อยทิ้งไว้ไม่ยอมรักษา จะทำให้กลายเป็นอาการที่ลุกลามขึ้นมาได้แบบที่สาวๆ หลายคนคาดไม่ถึง
เพราะน้ำลายมีหน้าที่มากกว่าแค่การทำให้ช่องปากชุ่มชื้น แต่ยังช่วยย่อยอาหาร ลดปัญหาฟันผุ
ลดการอักเสบภายในช่องปากจากเชื้อแบคทีเรีย และทำให้เราสามารถเคี้ยวอาหารได้ละเอียดมากขึ้น
ปริมาณน้ําลายที่ลดลงจนทำให้ฝืดในปาก จึงกลายเป็นผลกระทบทางอ้อมต่อสุขภาพที่แย่ลงตามมาในอนาคตได้
อาการน้ำลายเหนียว กับสาเหตุผิดปกติของต่อมน้ําลายที่ทำงานผิดปกติ
น้ำลายเหนียว จนฝืดคอ กลืนอาหารยากลำบาก เป็นเพราะปริมาณน้ำลายที่ลดน้อยลงนั่นเองค่ะ
ด้วยสาเหตุความผิดปกติจากต่อมน้ำลายทำงานไม่ได้ประสิทธิภาพ เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุด้วยกัน โดยหลักๆ ที่พบมีสาเหตุดังต่อไปนี้
1.การใช้ยาบางชนิด
เป็นผลทำให้เกิดภาวะข้างเคียงกระทบต่อการทำงานของต่อมน้ำลาย ตามมาด้วยอาการปากแห้งคอแห้ง
เช่น ยาขับปัสสาวะ, ยาแก้ปวด, ยาลดน้ำมูก, ยาแก้แพ้, ยาลดความดัน และการใช้เคมีบำบัด เป็นต้น
2.ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับการฉายรังสี
เป็นผลโดยตรงที่จะทำให้ต่อมน้ำลายถูกทำลายลงไป โดยเฉพาะกรณีที่ส่วนของคอและศีรษะสัมผัสกับรังสีในระหว่างการรักษา
ซึ่งอาจจะเป็นเพียงอาการชั่วคราว หรือเกิดขึ้นอย่างถาวรก็ได้
3.ภาวะหมดประจำเดือน
เกิดขึ้นในผู้หญิงที่ย่างเข้าสู่วัยทอง ด้วยต้นตอจากระบบฮอร์โมนที่มีการเปลี่ยนแปลง
ระบบการทำงานต่างๆ ของร่างกายจึงไม่สมดุล การเปลี่ยนแปลงนี้ยังเข้าไปส่งผลถึงการทำงานของต่อมน้ำลาย
นอกจากนี้ ยังพบในผู้หญิงวัยมีประจำเดือน ที่ฮอร์โมนจะเปลี่ยนแปลงในช่วงก่อน-หลัง มีประจำเดือน อาการดังกล่าวจะพบได้เป็นครั้งคราวเท่านั้น
4.การสูบบุหรี่จัด
เป็นสาเหตุที่ทำให้มีอาการปากแห้งคอแห้งได้ง่าย เนื่องจากสารในบุหรี่จะตรงเข้าไปทำลายต่อมน้ำลายโดยตรง
ปากแห้งคอแห้ง กับอาการที่เราควรสังเกต
ลักษณะอาการปากแห้ง คอแห้ง โดยหลักๆ จะมีอาการรู้สึกปากแห้ง ฝืดคอ น้ำลายเหนียว เคี้ยวอาหารลำบาก
รู้สึกว่าตัวเองมีกลิ่นปาก แม้จะดื่มน้ำแล้วอาการดีขึ้น ก็จะดีขึ้นเพียงไม่นาน ก็กลับมาเป็นอีก
โดยสังเกตได้ว่า คนที่มีปัญหาต่อมน้ำลายผิดปกติ มักจะรู้สึกแห้งหรือเหนียวภายในช่องปาก คอแห้ง
บริเวณริมฝีปากแห้งแตกลอกเป็นขุย ปากร้อน กลืนอาหารลำบาก การรับรสชาติอาหารได้น้อยลง
รู้สึกถึงรสชาติเหมือนโลหะภายในช่องปาก มีอาการเจ็บปาก เกิดแผลอักเสบร้อนในได้ง่าย
ลมหายใจมีกลิ่นจากการหมักหมมของเศษอาหาร และมีปัญหาในการเคี้ยวและพูดร่วมด้วย
อาการปากแห้งคอแห้งจะมีวิธีการรักษาอย่างไรได้บ้าง ?
การรักษาอาการปากแห้งคอแห้งให้หายเป็นปกติชนิดถาวรนั้น ผู้ป่วยจำเป็นต้องหาต้นตอของการเกิดความผิดปกติดังกล่าวให้พบก่อน
แล้วทำการแก้ไขที่ต้นเหตุ หากอาการเกิดขึ้นจากการใช้ยา อาจจำเป็นต้องขอคำปรึกษาจากแพทย์เพื่อเปลี่ยนชนิดยาว่าได้หรือไม่
หรือปรับปริมาณยาใหม่ให้น้อยลง หากเกิดขึ้นจากการทำงานที่ผิดปกติของต่อมน้ำลาย
แต่ยังมีความสามารถในการผลิตน้ำลายได้อยู่ ทว่าอยู่ในปริมาณน้อย แพทย์อาจจะใช้วิธีให้ยาช่วยกระตุ้มการทำงานของต่อมน้ำลาย
กรณีที่ระหว่างการรักษา ยังมีอาการแห้งภายในช่องปากอยู่ ให้ดูแลตัวเองง่ายๆ ด้วยการพยายามจิบน้ำเปล่าบ่อยๆ
หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของน้ำตาล ชา กาแฟ น้ำอัดลม และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
รวมถึง งดการสูบบุหรี่ด้วย การเคี้ยวลูกอมหรือหมากฝรั่งชนิดปราศจากน้ำตาล
ก็จะช่วยกระตุ้นการทำงานของต่อมน้ำลายได้ในระหว่างทำการรักษา ทำให้ภายในช่องปากชุ่มชื้น
หรือใช้ น้ำลายเทียม มาเป็นตัวช่วยชั่วคราวก่อนก็ได้
Photo Credit : evolvedental.com.au
โดยปกติแล้ว อาการปากแห้งคอแห้ง มาจากสาเหตุของปริมาณน้ำลายที่ไม่เพียงพอ บางคนเกิดขึ้นเป็นครั้งคราว แต่บางคนก็เกิดขึ้นชนิดเป็นๆ หายๆ บ่อยครั้งจนกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน
ทางที่ดีคือการสังเกตความผิดปกติที่เกิดขึ้น เพื่อจะได้หาต้นตอที่แท้จริง แล้วทำการรักษาได้อย่างตรงจุด ให้สาวๆ กลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีได้อีกครั้ง