ประจําเดือนไม่มา หรือมาน้อย เป็นสิ่งที่พบได้บ่อยในกลุ่มสาวๆ เป็นความผิดปกติที่เกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัยด้วยกัน
มีทั้งชนิดที่อันตราย และแบบที่ไม่อันตราย ซึ่งส่วนมากหากไม่อันตรายจะมาจากระบบความแปรปรวนของฮอร์โมน
โดยมีฮอร์โมนหลักๆ คือ Estrogen และ Progesterone ที่เป็นตัวช่วยควบคุมการทำงานของเยื่อบุโพรงมดลูก
เป็นฮอร์โมนสำคัญทำหน้าที่ในการช่วยให้เยื่อบุโพรงมดลูกหลุดลอกออกมา
และยังทำหน้าที่กระตุ้นการตกไข่จากรังไข่ ที่จะมีระยะเวลาประมาณ 25-30 วัน
แต่ก็มีสาวๆ ที่พบกับปัญหาประจําเดือนไม่ยอมมา หรือมาน้อย แล้วเลือกใช้วิธีการกิน “ยาบำรุงสตรี”
ที่เชื่อว่าช่วยปรับสมดุลฮอร์โมน ข้อมูลเหล่านี้จะจริงหรือไม่อย่างไร
ตามหลักการแพทย์แล้วช่วยได้จริงหรือไม่ พร้อมมาทำความเข้าใจกับความปลอดภัยของการกินยาเหล่านี้ให้ดีด้วย
ยาบำรุงสตรี คืออะไร ?
ตามที่เราเคยได้ยินเกี่ยวกับยาบำรุงสตรี คือเมื่อเกิดภาวะประจําเดือนไม่มาโดยไม่ทราบสาเหตุ
สาวๆ บางกลุ่มเลือกที่จะกินยาสตรีเพื่อปรับฮอร์โมนของตัวเอง ตามคำแนะนำของคนรอบข้าง
เป็นยาที่มีขายอยู่ทั่วไปตามท้องตลาด จัดอยู่ในกลุ่มของยาแผนโบราณ
ดังนั้นเราจะเห็นว่าแพทย์แผนปัจจุบันสั่งยาชนิดนี้ให้เรากินอย่างแน่นอน ตัวอย่างของยาสตรีที่เราคุ้นหู เช่น นิสิงเห, ยาสตรีเบนโล และว่านชักมดลูก
ตามความเชื่อของการแพทย์แผนไทย ตัวยาที่ผสมกันอยู่ในยาสตรี จะช่วยบำรุงธาตุไฟ
ซึ่งมีคุณสมบัติกระตุ้นระบบไหลเวียนเลือด ในอดีตมีเพียงชนิดน้ำสำหรับดื่มเท่านั้น
แต่ในปัจจุบันผลิตออกมาเป็นทั้งแคปซูล และยาอัดเม็ด ข้างผลิตภัณฑ์ยาจะบอกสรรพคุณหลักๆ เอาไว้ว่า
ช่วยบำรุงเลือด ฟอกเลือด บำรุงร่างกาย ช่วยบำรุงผิวพรรณให้มีเลือดฝาด ทำให้ผิวดูสุขภาพดี เจริญอาหาร
บำรุงธาตุ และแน่นอนว่าหนึ่งในนั้นคือ แก้อาการประจําเดือนไม่ปกติ และอาการปวดประจําเดือนด้วย
ส่วนประกอบของยาสตรี ที่มีผลกับการมาของประจําเดือน
ส่วนประกอบสำคัญที่มีฤทธิ์เกี่ยวข้องกับการบำรุงเลือดและฮอร์โมนมาจากสมุนไพรเหล่านี้คือ
1.สมุนไพรในกลุ่มที่ช่วยบำรุงเลือด ได้แก่ เปลือกส้ม, น้ำผึ้ง, ดอกคำฝอย, น้ำมันสะระแหน่, ดอกจันทร์, ขิง, ตะไคร้ ฯลฯ
2.สมุนไพรในกลุ่มที่มีความสัมพันธ์กับฮอร์โมนเพศหญิง ได้แก่ ว่านชักมดลูก, กวาวเครือขาว และโกศเชียงหรือตังกุย ฯลฯ
จะเห็นได้ว่าส่วนผสมของตัวยามีสมุนไพรที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของฮอร์โมนเพศหญิง
จึงเข้าไปกระตุ้นการทำงานที่เกี่ยวข้องกับรอบเดือน สาวๆ ที่ประจําเดือนไม่มา บางคน รับประทานไปแล้ว
ช่วยทำให้ประจําเดือนมา การทำงานของตัวยาจะไปกระตุ้นเยื่อบุโพรงมดลูกให้หนาตัวขึ้นในระหว่างรับประทานยา
ภายหลังหยุดยาแล้ว จะช่วยให้คนที่ประจําเดือนไม่มา มีประจําเดือนออกมา
ไม่ต่างจากการกินยาฮอร์โมนของหมอแผนปัจจุบัน อย่างยาคุมกำเนิดหรือยาเลื่อนประจําเดือน (อ่านเพิ่มเติม : ประจำเดือนเป็นก้อนลิ่ม )
และยังเชื่อกันอีกว่าเป็นยาที่ช่วยป้องกันไม่ให้เกิดการตั้งครรภ์ได้อีกทางหนึ่ง
ประจําเดือนไม่มา กินยาสตรีดีจริงหรือ ?
หากจะให้เปรียบเทียบให้เข้าใจง่ายๆ เนื่องจากยาสตรีมีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เป็นตัวสกัดเอาสารในสมุนไพรทั้งหลายแหล่ออกมา
จึงจัดว่าเป็น “ยาดอง” ชนิดหนึ่ง ด้วยการนำเอาสมุนไพรหลายชนิดมาผสมกัน
เมื่อดื่มเข้าไปแล้วจะส่งผลให้เลือดเกิดการสูบฉีด และตัวยาที่เติมเข้าไป
ไม่ได้มีการวิจัยทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ที่รองรับว่าปลอดภัย หรือให้ผลลัพธ์ยังไงบ้างในเรื่องของการกระตุ้นประจําเดือน
เรียกได้ว่าเป็นยาที่เกิดขึ้นจากภูมิปัญญาสั่งสมมาในกลุ่มของการแพทย์แผนโบราณ
ซึ่งแน่นอนว่าหากเป็นยาสตรีแล้ว ส่วนประกอบหลักจะต้องมีฮอร์โมนเพศหญิงจากธรรมชาติด้วย นั่นก็คือ “ว่านชักมดลูก” และ “โกฐเชียง (ตังกุย)”
ในสมุนไพรเหล่านี้จะมีสารชื่อว่าไฟโตเอสโตรเจนที่คล้ายกับฮอร์โมนเพศหญิงเป็นส่วนประกอบอยู่ ดังนั้นจึงช่วยกระตุ้นให้ประจําเดือนมาได้
อย่างไรก็ตามเราไม่สามารถทราบได้ว่ายาสตรีมีอันตรายกับร่างกายหรือไม่
เพราะไม่มีผลวิจัยดังที่กล่าวไปข้างต้น ทางที่ดีที่สุดสำหรับสาวๆ ที่มีปัญหาประจําเดือนไม่มา
ควรระมัดระวังการรับประทานให้ดีด้วยข้อควรรู้ต่อไปนี้ คือ
1.หลีกเลี่ยงการดื่มยาสตรีติดต่อกันเป็นเวลานาน เนื่องจากส่วนผสมที่เหมือนกับการดองยา อาจส่งผลต่อตับได้ไม่ต่างจากการดื่มสุรานั่นเอง
2.ในยาสตรีบางชนิดอาจมีสารตกค้างที่เราไม่สามารถทราบได้ เพราะเป็นส่วนประกอบของสมุนไพรธรรมชาติ การรับประทานติดต่อกันนานเกินไป อาจจะทำให้ร่างกายได้รับสารพิษ สะสมจนกลายเป็นโรคต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบสืบพันธุ์ตามมาได้
3.ฮอร์โมนเพศในยาสตรี อาจมีความเสี่ยงเป็นตัวกระตุ้นทำให้เกิดโรคมะเร็งเต้านมได้ในการรับประทานติดต่อกันเป็นเวลานานๆ ดังนั้นเราอาจจำเป็นต้องรับประทานอาหารป้องกันมะเร็งเต้านมเอาไว้ด้วย
4.ตัวยาสามารถเข้าไปกระตุ้นการทำงานของผิวให้เกิดความไวของผิวหนัง มีโอกาสที่จะทำให้เกิดผื่นแพ้ในกลุ่มคนที่มีผิวแพ้ง่ายได้
5.หลีกเลี่ยงการดื่มยาสตรีภายหลังการคลอดบุตร และควรปรึกษาแพทย์แผนปัจจุบันก่อน เพื่อป้องกันอันตรายในกรณีที่ต้องการดื่มเพื่อขับน้ำคาวปลา
6.สาวๆ ที่มีโรคประจำตัว หรือมีอาการไม่พึงประสงค์หลังจากดื่มแล้ว ควรหยุดทันที และปรึกษาแพทย์ก่อนทุกครั้งเพื่อป้องกันอันตรายที่อาจจะไปกระตุ้นให้โรคที่เป็นอยู่รุนแรงมากขึ้นได้
Photo Crdit : gestationaldiabetics.com
ยาบำรุงสตรี อาจจะช่วยให้ประจําเดือนไม่มากลับมาเหมือนเดิมได้
ถึงกระนั้นทางที่ดีที่สุดคือการหาต้นตอที่ทำให้เกิดภาวะผิดปกติดังกล่าวจะดีกว่า
เนื่องจากระบบสืบพันธุ์ของผู้หญิงเป็นระบบที่มีความซับซ้อน การเข้ารับการตรวจจากแพทย์แผนปัจจุบัน
ย่อมช่วยรักษาได้อย่างตรงจุดมากกว่าการรักษาด้วยยาสมุนไพรที่เราไม่รู้ว่ามีส่วนประกอบอะไรที่เป็นอันตรายอยู่บ้าง
บทความแนะนำ : ยาปรับฮอร์โมนเพศหญิงคืออะไร กินตอนไหน