ภาวะควบคุมการหัวเราะหรือร้องไห้ไม่ได้ หรือ โรค PBA – Pseudobulbar Affect (สู-โด-บัล-บาร์-แอฟ-เฟ็ค) บางครั้งก็ถูกเรียกอีกชื่อว่า Pathological Laughing and Crying ท่านที่พึ่งเป็นดูภาพยนต์เรื่อง Joker มา และได้เห็นถึงการแสดงการอามณ์ของโจ๊กเกอร์ ตัวเอก ตัวร้ายของเรื่อง จะเห้นภาวะอารมณ์ที่สือ่ถึงการ ควบคุมการร้องไห้ หรือการหัวเราะไม่ได้
สิ่งที่น่าสนใจใน Joker (2019) ประเด็นหนึ่งคือการพูดถึง “ความเจ็บป่วย” ในหลายๆ มิติ เราได้พบตั้งแต่เริ่มว่า Joker มีปัญหาทางจิตและโรคชนิดหนึ่งที่ทำให้เขามีปัญหาในการหัวเราะ (และทุกๆครั้งที่เขาหัวเราะมักไม่ได้เกิดขึ้นเพราะรู้สึกตลก หากแต่เป็นสิ่งที่อยู่ตรงกันข้าม) ซึ่งไม่ได้ถูกรักษา หรือมีความพยายามจะเยียวยาแต่อย่างใด
มาถึงตรงนี้ คงสงสัยเกี่ยวกับโรคนี้ว่า คืออะไร มันมีที่มาที่ไปอย่างไร เรามาดูกันค่ะว่า คนที่เป็นโรคควบคุมการหัวเราะหรือการร้องไห้ไม่ได้ หรือ PBA นี้ อาการเป็นอย่างไร
อาการของโรคภาวะควบคุมการหัวเราะไม่ได้ หรือ โรค PBA
การร้องไห้ การหัวเราะ เป็นเรื่องปกติของชีวิตคน แต่บางครั้งการหัวเราะ และการร้องไห้ก็เป็นความผิดปกติเหมือนกัน
จากการศึกษาครั้งสำคัญพบว่า 51% ของคนที่มี PBA รายงานว่าใช้เวลากับเพื่อนและครอบครัวน้อยมากและ 57% ไม่มีเวลาคุยโทรศัพท์ ดังนั้นผลกระทบต่อชีวิตประจำวันและการทำงานของโรคนี้จึงรุนแรง อาการของโรค PBA จะมีลักษณะเด่นๆ เลยคือ
- มีการร้องไห้หรือหัวเราะรุนแรง และควบคุมไม่ได้
- การร้องไห้หรือหัวเราะนั้น ไม่เข้ากับสถานการณ์ใดๆ
- การแสดงสีหน้า ไม่ตรงกับอารมณ์
- อาการจะเป็นต่อเนื่องยาวนานเกินกว่าที่คาดไว้ และอาจเกิดได้หลายครั้งต่อวัน
สาเหตุของโรค PBA
เชื่อว่า โรค PBA เกิดจากปัญหาที่สมองส่วนหน้า (Prefrontal Cortex) พบได้ในโรคต่างๆ ดังนี้
- โรคหลอดเลือดสมอง
- โรคความจำเสื่อมและโรคพาร์กินสัน
- เนื้องอกในสมองบางชนิด
- Multiple Sclerosis หรือโรคปลอกประสาทเสื่อม
วิธีแก้ไขและบรรเทาอาการ
พบแพทย์และอธิบายอาการ เพื่อแยกระหว่างโรค PBA กับ โรคทางอารมณ์ ชนิดอื่นๆ เช่น ไบโพลาร์ โรคซึมเศร้า อัลไซม์เมอร์ หรือโรคพาร์กินสัน และทำการจดบันทึกช่วงเวลาที่มีอาการ, รักษาด้วยวิธีการใช้ยา
ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติม >> โรคไบโพล่า อาการเป็นอย่างไร รักษาที่ไหนดี?
วิธีการดูแลตนเอง สำหรับคนที่เป็นโรค PBA
- พูดคุยทำความเข้าใจเกี่ยวกับอาการของโรคนี้ให้กับครอบครัวฟัง เพื่อลดความตื่นตระหนกเมื่อเกิดอาการ
- การปรับเปลี่ยนอิริยาบถ สามารถลดอาการได้ เช่น จากลุกเป็นนั่ง จากนั่งเป็นเดิน
- หายใจเข้าออกช้าๆ
- ฝึกการผ่อนคลายทุกวัน
ถ้าท่านคิดว่าคนใกล้ชิดของท่านหรือตัวท่านเอง มีอาการของโรค PBA หรืออาการใกล้เคียงดังกล่าวข้างต้น สามารถติดต่อ สายด่วนสุขภาพจิต 1323 ได้ตลอด 24 ชม.